De regenjas van Joe Biden

Een korte analyse van de inaugurele rede van Joe Biden door Charles Huijskens.

De inaugurele redevoeringen van Amerikaanse presidenten zijn van oudsher voer voor politieke journalisten, columnisten en iedereen die geboeid is door de kunst van de welsprekendheid. Joe Biden is weliswaar geen groot redenaar, maar hij kreeg terecht veel lof voor zijn verzoenende woorden en pleidooi voor eenheid in zijn verscheurde land. Na de afgelopen jaren van platvloersheid was de toespraak een verademing.

En er was één zogenaamde regenjas in de speech verwerkt. Dit is de stijlfiguur die wereldberoemd werd door Ted Sorensen, de speechschrijver van John Kennedy. “The reversible raincoat” is een regenjas die je binnenste buiten kunt keren. Een bekende regenjas van Kennedy is: "Let us never negotiate out of fear, but let us never fear to negotiate". En ook deze kent u nog: “Ask not what your country can do for you, but what you can do for your country.” Bij het graf van Kennedy op Arlington zijn deze woorden in een stenen muurtje gebeiteld dat naast de eeuwige vlam staat.

Joe Biden zei: “We will not lead by the example of our power but by the power of our example.” Deze regenjas heeft hij niet zelf bedacht maar geleend: het is een letterlijk citaat uit een speech van een van zijn voorgangers, Bill Clinton.

Dat de nieuwe president katholiek is kan niemand zijn ontgaan. Hij citeerde onder meer Sint Augustinus, de bijbel en de paus. Dat wij niet luisteren naar de “schreeuw van onze planeet zelf” om te overleven, zei paus Franciscus al in zijn paastoespraak vorig jaar op een leeg Sint-Pietersplein. Joe Biden nam deze schreeuw letterlijk over.

Met de term ‘presidentialese’ werd vroeger een bepaald soort deftig taalgebruik bedoeld dat presidenten spraken om zo een zekere allure en waardigheid uit te stralen. Joe Biden spreekt liever zo gewoon mogelijk om zo weinig mogelijk afstand te creëren. Vooral zijn korte zinnen en vele herhalingen vallen op. Het gevaar is dat het af en toe lijkt of hij op zijn hurken gezeten een klein kind toespreekt.

Gelukkig was er dus die ene regenjas, een stijlfiguur die zo’n 2.500 jaar geleden is uitgevonden door Gorgias, een beroemde leraar in het houden van toespraken. Die regenjas liet de hele wereld zien en horen dat aan het tijdperk van presidentiële scheldpartijen en verbale grofheid een einde is gekomen.